Business Insights #67 | 18 triệu đô cho giấc mơ AI thuần Việt | Hiệp Nguyễn (COO), AI Hay

Key Concepts

• AiHay (I hay): Nền tảng tìm kiếm và nghiên cứu tri thức dựa trên trí tuệ nhân tạo (AI) của Việt Nam.
• Trí tuệ nhân tạo (AI): Công nghệ mô phỏng khả năng tư duy của con người.
• Thuần Việt: Đặc điểm cốt lõi của AiHay, không chỉ về ngôn ngữ mà còn về tác vụ và văn hóa.
• Mô hình ngôn ngữ lớn (Large Language Models - LLMs): Các mô hình AI được đào tạo trên lượng lớn dữ liệu văn bản để hiểu và tạo ra ngôn ngữ tự nhiên (ví dụ: GPT-3.5, GPT-4, Llama).
• Network effect (Hiệu ứng mạng lưới): Giá trị của sản phẩm tăng lên khi có nhiều người dùng tham gia.
• Nguồn gốc minh bạch: Yêu cầu các câu trả lời của AI phải trích dẫn nguồn đáng tin cậy.
• Cá nhân hóa: Tùy chỉnh trải nghiệm AI theo sở thích và nhu cầu riêng của từng người dùng.
• Tác vụ chuyên biệt: Các nhiệm vụ cụ thể, đặc thù cho người Việt Nam mà AI quốc tế ít quan tâm hoặc không thể thực hiện.
• Prompt engineering: Kỹ thuật thiết kế các câu lệnh (prompts) để AI tạo ra kết quả mong muốn.
• Gọi vốn (Fundraising): Quá trình huy động vốn từ các nhà đầu tư.
• Seed round, Series A: Các vòng gọi vốn khác nhau trong quá trình phát triển startup.
• Nhà đầu tư mạo hiểm (Venture Capital - VC): Các quỹ đầu tư vào các công ty khởi nghiệp có tiềm năng tăng trưởng cao nhưng cũng đi kèm rủi ro lớn.
• Mô hình kinh doanh (Business model): Cách thức một công ty tạo ra doanh thu và lợi nhuận.
• Phổ cập AI: Đưa AI đến gần hơn và dễ tiếp cận hơn với đông đảo người dùng.
• Enterprise search (Tìm kiếm cho doanh nghiệp): Giải pháp tìm kiếm thông tin nội bộ hiệu quả cho các tổ chức lớn.
• Bảo mật dữ liệu: Đảm bảo an toàn và riêng tư cho thông tin của người dùng và doanh nghiệp.
• Tự chủ sản phẩm AI: Khả năng phát triển và kiểm soát công nghệ AI trong nước.

Giới thiệu về AiHay và Tầm nhìn "Thuần Việt"

Chương trình Business Insight đã có buổi trò chuyện với anh Nguyễn Hoàng Hiệp, Giám đốc Vận hành (COO) của AiHay, một startup AI Việt Nam đã đạt được những thành công đáng kể với hơn 15 triệu lượt tải ứng dụng và tổng cộng hơn 18 triệu USD gọi vốn thành công (trong đó hơn 10 triệu USD ở vòng Series A). AiHay được định vị là nền tảng tìm kiếm và nghiên cứu tri thức dựa trên trí tuệ nhân tạo, với tên gọi "AiHay" mang ý nghĩa "người Việt dùng AiHay sẽ hay hơn, tốt hơn", thể hiện mong muốn phổ cập AI bình dân nhưng chất lượng cao nhất cho người Việt.

Cơ duyên và Niềm tin Sáng lập

Anh Hiệp chia sẻ về cơ duyên cá nhân khi anh nhận ra cần tự mình trải nghiệm rủi ro của startup sau thời gian làm việc tại quỹ đầu tư mạo hiểm Wake Partners. Cơ duyên chung của đội ngũ AiHay đến vào cuối năm 2022, đầu năm 2023, khi các sản phẩm như GPT-3.5 và GPT-4 ra mắt, chứng minh AI có thể mang lại lợi ích thực sự cho hàng triệu người dùng.

Đội ngũ AiHay được xây dựng trên hai niềm tin cốt lõi:

1. Thị trường Việt Nam chuyên biệt: Với 100 triệu dân và 800.000 doanh nghiệp Việt, có ít nhất 1 triệu tác vụ chuyên biệt mà AI nước ngoài không quan tâm hoặc không thể thực hiện (ví dụ: bói toán, tử vi, so sánh luật mới, tư vấn tuyển sinh). Điều này tạo ra nhu cầu cho một sản phẩm AI tiên tiến nhất dành riêng cho người Việt.
2. Tầng xã hội (Network Effect): Người dùng AI luôn muốn thấy góc nhìn của những người khác xung quanh. Việc tích hợp một tầng xã hội giúp cải thiện câu trả lời của AI và tạo ra giá trị cộng dồn trên nền tảng, giữ chân người dùng.

Từ đó, ý tưởng về một mạng xã hội hỏi đáp bằng AI của AiHay đã ra đời, kết hợp công nghệ AI tạo sinh và hiệu ứng mạng lưới.

Sự Khác biệt của AiHay so với AI Quốc tế

Mặc dù ChatGPT được đánh giá là "sản phẩm hùng vĩ nhất loài người từng tạo ra", AiHay đã tìm ra những ngách riêng để tạo sự khác biệt:

• Công cụ tìm kiếm chuyên biệt: AiHay không phải AI dùng chung mà là công cụ tìm kiếm thông tin được cập nhật nhất từ các nguồn uy tín của Việt Nam.
• Nguồn gốc minh bạch: Từ đầu năm 2023, AiHay đã triển khai tính năng trích dẫn nguồn đáng tin cậy cho tất cả các câu trả lời của AI, giải quyết vấn đề "ảo sát" (hallucination) của AI.
• Format câu trả lời phù hợp: Cung cấp câu trả lời dưới dạng bảng biểu cho so sánh hoặc mindmap cho câu hỏi dài, tối ưu hóa trải nghiệm người dùng.
• "Cảm giác như ở nhà": Sử dụng tiếng Việt, từ lóng và cung cấp tin tức liên quan đến Việt Nam, tạo sự gần gũi cho người dùng.
• Giải quyết vấn đề dữ liệu tiếng Việt: Tiếng Việt chỉ chiếm khoảng 0.8% trong các mô hình ngôn ngữ lớn toàn cầu (ví dụ: Llama của Meta). AiHay giải quyết bằng cách sử dụng các lớp phân tích ngôn ngữ tự nhiên trước khi đưa vào mô hình, giúp viết lại câu hỏi đúng ngữ cảnh, mục đích, và xử lý tiếng lóng, viết tắt.
• Độ tự nhiên và cá nhân hóa ngôn ngữ: AiHay không chỉ đảm bảo độ tự nhiên cơ bản mà còn cho phép người dùng cá nhân hóa cách AI giao tiếp (tên gọi, phong cách hài hước/ngắn gọn, ví dụ: "Hiệp ham học" luôn thêm lịch sử background câu hỏi).

Cải thiện Trải nghiệm Người dùng và Tác vụ Chuyên biệt

AiHay liên tục cải thiện trải nghiệm người dùng bằng cách phân tích "user journey" (hành trình người dùng) để phát hiện các điểm "drop-off" (người dùng bỏ cuộc) và tối ưu hóa tốc độ, chất lượng câu trả lời. Họ cũng cộng hưởng với các sự kiện thực tế của người Việt, ví dụ như tạo tác vụ "tư vấn tuyển sinh" cho học sinh cấp 3, đã rất "viral".

AiHay tập trung vào các tác vụ khó và chuyên biệt như giải toán, làm văn, nhận thấy rằng việc chỉ giải quyết vấn đề ngôn ngữ là chưa đủ. Khả năng giải quyết các tác vụ này đã có trong quá trình xây dựng mô hình ngôn ngữ lớn, quan trọng là tạo ra format câu trả lời hợp lý. AiHay cũng cung cấp sẵn các "prompts" (kịch bản) như "giải bài tập toán", "viết văn" để người dùng dễ dàng sử dụng.

Hành trình Gọi vốn và Bài học

Hành trình gọi vốn của AiHay đầy thử thách, đặc biệt là ở vòng Series A khi họ đã bị 24 quỹ đầu tư từ chối trước khi thành công. Anh Hiệp chia sẻ ba rủi ro chính mà nhà đầu tư thường nhìn thấy:

1. Thị trường Việt Nam: Được coi là thị trường rủi ro, chưa chắc lớn, khó giải thích cho các nhà đầu tư vào quỹ của họ.
2. Chưa có doanh thu: Sản phẩm miễn phí cho người Việt khiến nhà đầu tư e dè.
3. Khó so sánh: Ít công ty AI tốt cho người dùng cuối ở Đông Nam Á, buộc phải so sánh với các công ty mạnh nhất ở Mỹ, nơi AiHay chưa thể sánh bằng về số liệu.

Những bài học quan trọng từ quá trình gọi vốn bao gồm:

• Quy trình như đi sales: Cần hiểu tâm lý nhà đầu tư, có chiến lược và câu chuyện riêng cho từng đối tượng.
• Tập trung vào câu chuyện lớn: Nhà đầu tư quan tâm đến tầm nhìn (vision), mô hình kinh doanh và cách giảm thiểu rủi ro, chứ không phải các tính năng nhỏ.
• Phổ cập AI Việt Nam đến nhà đầu tư: Cần giáo dục nhà đầu tư về sự khác biệt giữa xây dựng AI và phần mềm truyền thống, cũng như tiềm năng của thị trường AI tại Việt Nam.

AiHay đã thay đổi tâm thế khi gọi vốn, coi nhà đầu tư mạo hiểm là những người "can risk" (có thể chấp nhận rủi ro), và chuyển sang vị thế người đồng hành, cùng chịu rủi ro để đạt được thành công lớn. Tuy nhiên, điều này chỉ khả thi khi sản phẩm đã có đà phát triển thực sự.

Mô hình Kinh doanh và Tạo Doanh thu

AiHay tin rằng nếu một công cụ AI được sử dụng bởi nhiều người Việt Nam nhất, họ sẽ tìm được mô hình kinh doanh hợp lý. Hiện tại, sản phẩm miễn phí cho người dùng cuối, nhưng AiHay có kế hoạch tạo doanh thu thông qua:

1. Sản phẩm cho doanh nghiệp (B2B): Xây dựng dựa trên niềm tin và công nghệ phục vụ quy mô lớn từ người dùng cuối.
2. Sản phẩm nhỏ hơn có trả phí cho người dùng cuối: Ví dụ: quảng cáo hoặc chatbot AI tâm sự.

Tác động của AI đến Giáo dục và Xã hội

Về vấn đề học sinh lạm dụng AI, anh Hiệp so sánh với sự ra đời của máy tính bỏ túi, ban đầu gây lo ngại nhưng sau đó đã mở ra phạm trù dạy toán nâng cao hơn. Anh tin rằng AI là một làn sóng không thể cản, và thay vì cấm đoán, cần thay đổi cách ra đề bài và giáo dục. Học sinh có thể dùng AI như gia sư để học thêm, sáng tạo hơn, nhưng vẫn cần rèn luyện kỹ năng viết tay.

AiHay đang tích cực hợp tác với các trường học như FPT, Tôn Đức Thắng và sắp tới là Đại học Luật để cung cấp tài khoản AiHay Pro (công cụ nghiên cứu nâng cao) cho hàng chục nghìn sinh viên và giảng viên. Các thầy cô có thể sử dụng AI để phân tích đề bài, xây dựng bài giảng, tạo đề thi sáng tạo hoặc cùng AI tạo ra cách giảng dạy mới. Anh Hiệp cũng lưu ý rằng các công cụ phát hiện nội dung AI (AIC) như của ChatGPT đã bị loại bỏ vì không bắt kịp tốc độ phát triển của AI.

Kế hoạch Mở rộng và Tự chủ AI Việt Nam

AiHay hiện là một startup nhỏ với khoảng 30-35 người, chủ yếu là kỹ sư và làm sản phẩm. Họ tập trung vào giáo dục làm đối tượng người dùng đầu tiên vì đây là lứa có thể hưởng lợi nhiều nhất. Sau đó, AiHay sẽ mở rộng sang các ngành ngách khác như y tế, hoặc tiếp cận người dùng ở các vùng nông thôn.

Đối với doanh nghiệp, AiHay nhận thấy thế mạnh của mình là khả năng phục vụ quy mô lớn, công nghệ và niềm tin (đội ngũ 100% người Việt, dữ liệu trong nước). Điều này giúp giải quyết rủi ro cho các doanh nghiệp khi sử dụng AI nước ngoài (không có pháp nhân Việt Nam, không host dữ liệu trong nước). Tác vụ phù hợp nhất cho doanh nghiệp là "enterprise search" (tìm kiếm cho doanh nghiệp), giúp các tổ chức lớn tìm kiếm thông tin nhanh chóng trong tài liệu nội bộ, tăng năng suất và hiệu suất.

AiHay nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tự chủ sản phẩm AI của Việt Nam, không muốn "memory" (trí nhớ) của 100 triệu người dùng Việt Nam rơi vào tay sản phẩm nước ngoài.

Ba Từ khóa Chính của AiHay

Để kết lại, anh Hiệp đúc kết ba từ khóa chính mà AiHay muốn mọi người nhớ:

1. Đáng tin cậy: Thông tin luôn được cập nhật, nguồn gốc luôn minh bạch.
2. Bình dân: Dễ dàng sử dụng cho tất cả người Việt Nam, từ văn phòng đến nông nghiệp.
3. Thuần Việt: Không chỉ về ngôn ngữ mà còn về tác vụ, tập trung làm những chuyện khó nhất, riêng biệt nhất cho người Việt mà AI thế giới chưa quan tâm hoặc không làm được.

Kết luận

AiHay là một ví dụ điển hình về startup công nghệ Việt Nam đã vượt qua nhiều thách thức để xây dựng một sản phẩm AI "thuần Việt" với tầm nhìn lớn. Bằng cách tập trung vào các tác vụ chuyên biệt, giải quyết vấn đề ngôn ngữ và dữ liệu tiếng Việt, và xây dựng một nền tảng đáng tin cậy, bình dân, AiHay không chỉ tạo ra giá trị cho người dùng mà còn góp phần vào sự tự chủ và phát triển của ngành AI tại Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực giáo dục và doanh nghiệp.