TẬP 16 - TỔNG HỢP CHIẾN DỊCH MẬU THÂN 1968 (PHẦN 1) | ĐÀM ĐẠO LỊCH SỬ

Key Concepts

• Hiệp định Genève (Geneva Accords): Thỏa thuận tạm thời chia cắt Việt Nam thành hai miền và dự kiến tổng tuyển cử thống nhất đất nước.
• Chiến tranh đặc biệt (Special War): Chiến lược của Mỹ sử dụng quân đội Việt Nam Cộng hòa, cố vấn Mỹ, vũ khí và viện trợ Mỹ để bình định Việt Nam.
• Ấp chiến lược (Strategic Hamlet Program): Chương trình dồn dân vào các khu vực được bảo vệ để cô lập họ khỏi ảnh hưởng của cộng sản.
• Chiến tranh cục bộ (Limited War): Chiến lược của Mỹ trực tiếp đưa quân đội Mỹ và đồng minh vào chiến trường Việt Nam.
• Khe Sanh: Địa điểm quan trọng trên tuyến hành lang phòng ngự điện tử McNamara, mục tiêu nghi binh chiến lược của quân giải phóng.
• Tết Mậu Thân 1968: Cuộc tổng tấn công và nổi dậy của quân giải phóng vào các đô thị miền Nam Việt Nam.
• Hiệp định Paris (Paris Peace Accords): Thỏa thuận chấm dứt chiến tranh và lập lại hòa bình ở Việt Nam.
• Nghi binh: Chiến thuật đánh lạc hướng, làm cho đối phương hiểu sai về ý định và mục tiêu tấn công.
• Túng thắt lưng địch: Chiến thuật áp sát địch để vô hiệu hóa ưu thế hỏa lực của đối phương.

Tại Sao Quân Đội Mỹ Có Mặt Tại Miền Nam Việt Nam?

• Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, Hiệp định Genève chia cắt Việt Nam tạm thời tại vĩ tuyến 17, dự kiến tổng tuyển cử năm 1956 để thống nhất đất nước.
• Hiệp định cho phép người dân hai miền tự do di cư trong 300 ngày. Miền Nam lợi dụng điều này để lôi kéo người dân miền Bắc, đặc biệt là người Công giáo, vào Nam. Khoảng 1 triệu người di cư từ Bắc vào Nam.
• Mỹ lo sợ hiệu ứng domino, nếu Việt Nam thống nhất dưới chính phủ cộng sản, các nước Lào và Campuchia cũng sẽ đi theo.
• Mỹ dựng lên chế độ Ngô Đình Diệm, hủy bỏ tổng tuyển cử năm 1956 vì biết Hồ Chí Minh sẽ thắng. Tình báo Mỹ ước tính 80% người dân sẽ bầu cho Hồ Chí Minh.
• Mỹ triển khai các chiến lược chiến tranh khác nhau: chiến tranh đặc biệt, chiến tranh cục bộ, Việt Nam hóa chiến tranh.

Chiến Lược Chiến Tranh Đặc Biệt và Sự Thất Bại Của Ấp Chiến Lược

• Chiến lược "Chiến tranh đặc biệt" (1961) dựa trên công thức: Quân đội Việt Nam Cộng hòa + Cố vấn Mỹ + Vũ khí Mỹ + Viện trợ Mỹ = Bình định Việt Nam trong 18 tháng.
• Ấp chiến lược là trọng tâm của chiến lược này, mô phỏng thành công ở Philippines.
• Tuy nhiên, ấp chiến lược thất bại vì người dân không muốn rời bỏ quê hương, bị quản thúc chặt chẽ trong ấp. Giáo sư Randy Gold gọi ấp chiến lược là "nhà tù hơn là cộng đồng thực sự".

Chiến Lược Chiến Tranh Cục Bộ và Quyết Định Đánh Vào Khe Sanh

• Chiến lược "Chiến tranh cục bộ" (1965) đưa quân đội Mỹ và đồng minh trực tiếp vào chiến trường. Số lượng quân Mỹ lên tới 1 triệu người.
• Tổng Bí thư Lê Duẩn chỉ đạo chiến lược "đánh cho Mỹ chán, không nhai được thì nhè ra".
• Quyết định đánh vào Khe Sanh năm 1968 vì:
  • Khe Sanh là mắt xích quan trọng của tuyến phòng thủ điện tử McNamara. Đánh Khe Sanh sẽ phá vỡ tuyến phòng thủ này, mở đường tiếp viện từ Bắc vào Nam.
  • Năm 1968 là năm bầu cử tổng thống Mỹ. Đánh vào thời điểm này sẽ gây áp lực lên chính trường Mỹ.

Kế Hoạch Nghi Binh và Cuộc Tổng Tấn Công Tết Mậu Thân

• Kế hoạch nghi binh: tập trung quân đánh Khe Sanh để thu hút quân Mỹ, tạo điều kiện tấn công vào các đô thị.
• Quân giải phóng mang cả xe tăng vào Khe Sanh để tăng tính thuyết phục của kế hoạch nghi binh.
• Tướng Westmoreland chủ quan, cho rằng quân giải phóng không đủ sức đánh vào thành phố.
• Tết Mậu Thân 1968, quân giải phóng đồng loạt tấn công các đô thị miền Nam, gây chấn động lớn.
• Tòa Đại sứ quán Mỹ tại Sài Gòn bị tấn công và chiếm giữ trong 6 giờ.
• Hãng tin Reuters thống kê Mỹ có nửa triệu quân ở miền Nam Việt Nam, chi 13 năm và 60 triệu đô la mỗi ngày nhưng không giữ được tấc đất nào.

Phản Ứng Của Mỹ và Tác Động Của Cuộc Tổng Tấn Công

• Cuộc tổng tấn công Tết Mậu Thân gây chấn động nước Mỹ, làm lung lay niềm tin vào chiến thắng.
• Cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger nhận xét Hà Nội đã "lừa con bò tót Mỹ hung dữ ra vòng ngoài rồi dùng lực khi có bất thần đá nhấp vào toàn bộ các đồ thị bên trong".
• Hình ảnh tướng Nguyễn Ngọc Loan bắn tù binh đặc công trên đường phố Sài Gòn gây phẫn nộ trên toàn thế giới, làm gia tăng phong trào phản đối chiến tranh.
• Binh lính Mỹ ở Khe Sanh mất hết tinh thần, cảm thấy như đang ở địa ngục trần gian.
• Sự kiện Khe Sanh và Tết Mậu Thân khiến Mỹ buộc phải ngồi vào bàn đàm phán với Việt Nam tại Paris.

Đàm Phán Paris: Cuộc Chiến Ngoại Giao

• Hội nghị Paris là cuộc chiến ngoại giao giữa Lê Đức Thọ và Henry Kissinger.
• Việc chọn địa điểm đàm phán (Paris) cũng là một cuộc đấu tranh. Việt Nam muốn đàm phán ở Phnôm Pênh để tranh thủ sự ủng hộ của nước bạn.
• Việt Nam không muốn có sự tham dự của Trung Quốc và Liên Xô vì sợ bị các nước lớn chèn ép.
• Việt Nam đấu tranh để có bàn đàm phán hình vuông (bốn bên) thay vì hình chữ nhật (song phương).

Lê Đức Thọ Đối Đầu Henry Kissinger

• Kissinger kiêu ngạo, khoe khoang học vị tiến sĩ Harvard. Lê Đức Thọ đáp trả bằng câu chuyện con trai cũng là tiến sĩ.
• Lê Đức Thọ thường gặp Kissinger trong các cuộc gặp bí mật.
• Lê Đức Thọ luôn chỉnh chu trong từng hành động, đeo chiếc nhẫn được làm từ mảnh xác máy bay Mỹ bị bắn rơi.
• Kissinger dùng chiêu trò câu giờ, nhưng Lê Đức Thọ đã bắt bài và đàm phán càng tỉnh táo về đêm.
• Kissinger đưa ra ảnh chụp vệ tinh chứng minh miền Bắc đưa quân vào Nam. Lê Đức Thọ phản bác rằng quân đội Việt Nam đi đâu cũng mặc như vậy.
• Kissinger đe dọa ném bom trở lại miền Bắc. Lê Đức Thọ đáp trả rằng Việt Nam đã đánh nhau 4-5 năm nay rồi, không sợ bom đạn.
• Sau khi cuộc đàm phán tạm thời bế tắc, Mỹ mở chiến dịch Linebacker II, ném bom Hà Nội. Tuy nhiên, B52 bị bắn rơi hàng loạt, Mỹ buộc phải ký Hiệp định Paris.

Kết Luận

Cuộc chiến tranh Việt Nam là một cuộc chiến tranh khốc liệt và phức tạp, với nhiều yếu tố chính trị, quân sự và ngoại giao. Chiến thắng của Việt Nam là kết quả của sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam, tinh thần chiến đấu dũng cảm của quân và dân, và sự ủng hộ của bạn bè quốc tế. Cuộc đàm phán Paris là một minh chứng cho tài năng ngoại giao của Việt Nam, đặc biệt là vai trò của ông Lê Đức Thọ.