Quyết liệt chống tội phạm mạng | VTV24

Key Concepts

• Công ước Hà Nội (Hanoi Convention): The United Nations convention on combating cybercrime, to be opened for signature in Hanoi.
• Tội phạm mạng (Cybercrime): Illegal activities conducted through computer networks and the internet.
• Kỷ nguyên số (Digital Age): The current era characterized by widespread use of digital technology.
• An ninh quốc gia (National Security): Measures taken to protect a nation from threats.
• Không gian mạng (Cyberspace): The virtual environment where digital communication and data exchange occur.
• Đoàn kết hợp tác quốc gia (International Cooperation): Collaboration between countries to address global issues.
• Thượng tôn pháp luật (Rule of Law): The principle that all individuals and institutions are accountable to laws that are publicly promulgated, equally enforced, and independently adjudicated.
• Lừa đảo qua mạng (Online Scams): Deceptive practices conducted online to defraud individuals.
• Chiếm đoạt tài khoản cá nhân (Personal Account Hacking): Unauthorized access and control of an individual's online accounts.
• Phát tán thông tin sai lệch (Dissemination of Misinformation): Spreading false or inaccurate information.
• Bạo lực tinh thần (Mental Violence): Psychological harm inflicted through online interactions.
• Bắt cóc online (Online Kidnapping): A form of online exploitation where individuals are lured into dangerous situations.
• Lừa đảo việc nhẹ lương cao (Low-Effort, High-Reward Scams): Deceptive job offers promising easy money.
• Lừa đảo du học (Study Abroad Scams): Fraudulent schemes related to international education opportunities.
• Công nghệ Deepfake: Technology that uses artificial intelligence to create realistic but fabricated audio and video content.
• Kỹ năng số (Digital Literacy): The ability to use digital technology effectively and safely.
• Cha mẹ lên lớp cùng thầy cô (Parents in the Classroom with Teachers): A program involving parents in their children's education and well-being.

Lễ Mở Ký Công Ước Liên Hợp Quốc Về Chống Tội Phạm Mạng (Hanoi Convention)

1. Sự Kiện Quan Trọng và Ý Nghĩa

• Thời gian: Ngày 25 và 26 tháng 10.
• Địa điểm: Việt Nam đăng cai lễ mở ký công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng, còn được gọi là Công ước Hà Nội.
• Sự tham dự: Đại diện của gần 100 quốc gia và hơn 100 tổ chức khu vực, quốc tế.
• Sự coi trọng của Liên Hợp Quốc: Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã nhận lời tham dự sự kiện này, trùng với dịp kỷ niệm 80 năm thành lập Liên hợp quốc.
• Ý nghĩa đối với Việt Nam: Lễ mở ký công ước thể hiện sự coi trọng của Liên hợp quốc đối với công ước, cũng như vị thế và vai trò đóng góp của Việt Nam cho Liên hợp quốc và cộng đồng quốc tế.

2. Tội Phạm Mạng: Thách Thức Toàn Cầu Trong Kỷ Nguyên Số

• Tính chất: Tội phạm mạng là một "cuộc chiến không tiếng súng" nhưng để lại hậu quả khôn lường.
• Hậu quả: Gây thiệt hại hàng trăm tỷ đô la Mỹ mỗi năm trên phạm vi toàn cầu, bao gồm các vụ tấn công vào hệ thống dữ liệu tài chính, y tế, lừa đảo qua mạng, chiếm đoạt tài khoản cá nhân, và phát tán thông tin sai lệch.
• Tầm ảnh hưởng: Không chỉ là thách thức của riêng một quốc gia mà còn là hiểm họa toàn cầu, đe dọa an ninh, ổn định chính trị, kinh tế và đời sống xã hội.

3. Quan Điểm và Ưu Tiên Của Việt Nam

• Ưu tiên quốc gia: Việt Nam luôn coi chống tội phạm mạng là một trong những ưu tiên trong chính sách an ninh quốc gia.
• Hợp tác quốc tế: Tích cực tham gia cùng cộng đồng quốc tế trong đấu tranh chống tội phạm mạng.
• Nhận thức về đặc tính không biên giới: Việt Nam nhận thức rõ với đặc tính không biên giới của không gian mạng, việc chống tội phạm mạng hiệu quả đòi hỏi sự đoàn kết hợp tác giữa các quốc gia và thượng tôn pháp luật.

Tình Hình Tội Phạm Mạng Tại Việt Nam và Các Thủ Đoạn Lừa Đảo

1. Thực Trạng Tội Phạm Công Nghệ Cao

• Số liệu: Chỉ riêng năm ngoái, Bộ Công an đã phát hiện hàng chục nghìn vụ việc liên quan đến tội phạm công nghệ cao.
• Nạn nhân chính: Đa số nạn nhân là người cao tuổi, phụ nữ, học sinh, sinh viên – những nhóm người dễ bị tổn thương và kém hiểu biết về kỹ năng số.

2. Tác Động Của Việc Sử Dụng Mạng Xã Hội Quá Nhiều

• Thời gian sử dụng: Học sinh, sinh viên thường sử dụng mạng xã hội từ 3-5 tiếng mỗi ngày (chủ yếu Facebook, TikTok) cho mục đích liên lạc, học tập và giải trí.
• Nguy cơ gia tăng: Việc sử dụng mạng xã hội quá nhiều làm tăng nguy cơ gặp phải các đối tượng lừa đảo.
• Các hình thức tiếp cận lừa đảo:
  • Lời mời kết bạn từ người lạ.
  • Đường link mời gọi truy cập.
  • Cuộc điện thoại không có trong danh bạ.

3. Các Thủ Đoạn Lừa Đảo Phổ Biến

• Lợi dụng uy tín cá nhân: Kẻ xấu giả danh người quen, giáo viên, người thân hoặc cơ quan chức năng.
• Lừa đảo qua tin nhắn/cuộc gọi:
  • Yêu cầu giúp đỡ quảng cáo sản phẩm.
  • Dụ dỗ tham gia các cuộc chơi để nhận tiền.
  • Sử dụng công nghệ deepfake để giả làm người thân gọi điện xin tiền.
  • Giả vờ báo tin xấu về người thân (gặp sự kiện, vướng vào đường dây lừa đảo) để đánh vào tâm lý người dùng.
• Lừa đảo học bổng du học:
  • Gửi thông báo nhận học bổng ưu đãi (25-100%) với chữ ký giả mạo hiệu trưởng.
  • Yêu cầu chuyển khoản phí đặt chỗ.
  • Sử dụng tin nhắn gây áp lực tâm lý gia đình ("không thương con", "không muốn con phát triển") hoặc đe dọa (nhảy cầu).
• Các hình thức lừa đảo khác: Thu hộ học phí, phí họp mặt giao lưu sinh viên quốc tế, khóa học online.
• Lừa đảo nhắm vào sinh viên:
  • Lừa đảo việc nhẹ lương cao.
  • Lừa đảo du học.
  • Bẫy tham gia các cuộc thi, chương trình mua sắm giá rẻ.
  • Lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng cách yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân.
• Lừa đảo nhắm vào người cao tuổi: Lừa theo kiểu người lớn, đánh vào tâm lý và sự cả tin.

4. Bạo Lực Tinh Thần Trên Mạng Xã Hội

• Nạn nhân và tác nhân: Học sinh, sinh viên có thể vừa là nạn nhân vừa là tác nhân của bạo lực tinh thần trên mạng xã hội.
• Biểu hiện: Các luồng ý kiến trái chiều công kích người đăng bài.

5. Lý Do Sinh Viên Vẫn Mắc Bẫy

• Thủ đoạn thay đổi liên tục: Các đối tượng lừa đảo không ngừng thay đổi thủ đoạn.
• Thiếu kiến thức bảo vệ: Nhiều bạn trẻ chưa trang bị đầy đủ kiến thức để bảo vệ mình trên không gian mạng.
• Sự chủ quan: Không bao giờ được chủ quan trước các nguy cơ.

6. Trường Hợp Cụ Thể

• Nam sinh viên suýt bị lừa tiền: Kẻ lạ gọi điện biết chính xác tên và số căn cước công dân.
• Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM: Thường xuyên nhận thông tin sinh viên bị lừa đảo chuyển tiền, nhà trường đã có trao đổi trực tiếp để trấn an và đưa ra lời khuyên.
• Phụ huynh không biết con có người yêu qua mạng: Người yêu này thực chất là đối tượng lừa đảo.

Giải Pháp Phòng Chống Tội Phạm Mạng

1. Biện Pháp Tại Trường Học

• Quy định về điện thoại: Nhiều trường quy định học sinh cất điện thoại ở khu vực chung trước khi vào học, chỉ sử dụng khi giáo viên cho phép hoặc trong trường hợp khẩn cấp.
• Mời chuyên gia chia sẻ kiến thức: Trường Trung học phổ thông Mỹ Đình và nhiều trường khác mời cán bộ công an, Viện kiểm sát, luật sư để chia sẻ kiến thức về an ninh mạng cho học sinh.
• Nội dung chia sẻ:
  • Phân biệt tin thật, tin giả.
  • Bảo vệ thông tin cá nhân.
  • Thái độ tôn trọng, văn minh khi tương tác.
  • Ứng phó khi bị bắt nạt, quấy rối hoặc lừa đảo online.

2. Vai Trò Của Gia Đình và Phụ Huynh

• Trách nhiệm lớn: Trách nhiệm phòng chống tội phạm mạng còn phần lớn ở cha mẹ học sinh.
• Sự gắn kết và quan tâm: Cha mẹ cần sát sao, gắn kết và hiểu con cái đang sống như thế nào.
• Đồng hành cùng con: Phụ huynh phải đồng hành với học sinh sinh viên trong hành trình trang bị kiến thức và phòng ngừa.
• Chia sẻ kỹ năng sống: Phối hợp với thầy cô trao đổi về cách sử dụng mạng, chọn lọc bạn bè, thông tin. Đây là kỹ năng sống mà người lớn đúc kết để truyền lại.
• Sự quan tâm, chia sẻ và đồng hành: Là lá chắn đầu tiên bảo vệ con trước tội phạm mạng.

3. Nguyên Tắc Cá Nhân Cần Tuân Thủ

• Cân nhắc khi sử dụng mạng xã hội: Suy nghĩ kỹ trước khi kết bạn với người lạ.
• Tắt máy khi nhận cuộc gọi từ "công an": Theo thông tin được biết, công an không làm việc qua điện thoại mà thường gửi giấy về gia đình.
• Không bao giờ được chủ quan: Kẻ xấu luôn thay đổi thủ đoạn.

4. Khuyến Cáo Từ Chuyên Gia

• Biết cách từ chối: Từ chối các yêu cầu bất thường.
• Báo cáo kịp thời: Báo cáo cho cha mẹ, thầy cô hoặc cơ quan công an nơi gần nhất khi phát hiện bất thường.

Kết Luận

Tội phạm mạng là một hiểm họa ngày càng gia tăng trong kỷ nguyên số, đòi hỏi sự chung tay của cả cộng đồng quốc tế, chính phủ, nhà trường, gia đình và mỗi cá nhân. Lễ mở ký Công ước Hà Nội là một bước tiến quan trọng trong nỗ lực toàn cầu nhằm chống lại loại tội phạm này. Việc trang bị kiến thức, nâng cao cảnh giác, và tăng cường sự đồng hành giữa các thế hệ là chìa khóa để bảo vệ bản thân và xã hội khỏi những cạm bẫy trên không gian mạng.