Hà Nội – Tình yêu và niềm cảm hứng | VTV24

Key Concepts

• Phố phái: Phong cách hội họa đặc trưng của danh họa Bùi Xuân Phái, thể hiện Hà Nội trầm mặc, cổ kính, thấm đẫm nỗi nhớ và tình yêu sâu lắng.
• Giải thưởng Bùi Xuân Phái vì tình yêu Hà Nội: Giải thưởng thường niên nhằm tri ân danh họa Bùi Xuân Phái và tôn vinh những đóng góp cho Hà Nội trong nhiều lĩnh vực.
• Số hóa di sản: Quá trình chuyển đổi các giá trị văn hóa, lịch sử, di sản của Hà Nội lên các nền tảng kỹ thuật số để bảo tồn, quảng bá và kết nối cộng đồng.
• Địa phương Vươn mình: Chương trình thử nghiệm nhằm xây dựng sự hiện diện số cho các địa phương, bắt đầu từ phường Hoàn Kiếm.
• Hà Nội đương đại: Hình ảnh Hà Nội không ngừng chuyển mình, kết hợp giữa giá trị truyền thống và sự phát triển hiện đại, sáng tạo.

1. Giới thiệu về Danh họa Bùi Xuân Phái và Giải thưởng "Vì tình yêu Hà Nội"

Danh họa Bùi Xuân Phái đã khắc họa Hà Nội không ồn ào, rực rỡ mà trầm mặc, cũ kỹ, rêu phong, thấm đẫm nỗi nhớ và tình yêu sâu lắng. "Phố phái" thực chất là Hà Nội trong trái tim ông, là ký ức và linh hồn của một thành phố không ngừng chuyển mình nhưng vẫn giữ được bản sắc.

Từ ý tưởng tri ân danh họa Bùi Xuân Phái, Giải thưởng Bùi Xuân Phái vì tình yêu Hà Nội đã ra đời như một lời mời gọi những tấm lòng yêu Hà Nội cùng hội tụ. Trải qua 18 mùa giải, giải thưởng không chỉ tôn vinh những công trình, sáng tạo nghệ thuật mà còn khắc họa nên chân dung một Hà Nội sống động trong văn chương, âm nhạc và đời sống, trở thành một hành trình vun đắp, giữ gìn và lan tỏa tình yêu Hà Nội.

2. Vinh danh các Nghệ sĩ tiêu biểu và Tình yêu Hà Nội qua Nghệ thuật

Giải thưởng Bùi Xuân Phái đã vinh danh nhiều cá nhân có đóng góp lớn cho Hà Nội:

• Nghệ sĩ Nhân dân Đặng Nhật Minh:

  • Năm 2023, ở tuổi 85, ông được vinh danh ở hạng mục Giải thưởng lớn.
  • Tác phẩm tiêu biểu là phim truyện điện ảnh "Hoa Nhài", một bức tranh đa sắc về cuộc sống của người Hà Nội bình dân. Ông bắt đầu bấm máy ở tuổi 81 và hoàn thành ở tuổi 84.
  • Bộ phim thể hiện những cảm xúc, trải nghiệm của ông về cuộc sống ở Hà Nội, về những con người bình thường xung quanh ông, những người "thương yêu đùm bọc nhau như là chất hoa nhài, cái chất của người Hà Nội."
  • Ông chia sẻ: "Nếu mà mình không làm được cái phim hoa nhài thì 60 năm mình ở Hà Nội mình mắc nợ. Coi như là tôi có thể yên tâm bảo là mình đã giả nợ xong nợ tinh thần đối với Hà Nội. Mảnh đất mà tôi gắn bó dài nhất, lâu nhất trong cuộc đời mình."
  • Các tác phẩm khác của ông như "Hà Nội mùa đông năm 46" và "Mùa ổi" cũng thấm đẫm tình yêu Hà Nội dịu dàng và chân thành.

• Nhạc sĩ Trần Tiến:

  • Năm 2025 (theo thông tin trong transcript), ông được vinh danh Giải thưởng lớn, hạng mục quan trọng nhất của giải thưởng Bùi Xuân Phái vì tình yêu Hà Nội.
  • Âm nhạc của ông, từ "Ngẫu hứng phố," "Ngẫu hứng sông Hồng" đến "Quê nhà," chạm đến mạch nguồn văn hóa của Hà Nội và cả xứ Đoài.
  • Ông bày tỏ tình yêu Hà Nội sâu sắc: "Những năm tháng tôi mắc mõng ở Trường Sơn thì tôi chỉ mơ đến một ngày được chiến tranh kết thúc, tôi còn sống và tôi về tôi lấy cái võng tôi mắc ở trước cửa nhà để mẹ tôi ngủ dậy nhìn thấy con trai mình đã về còn nguyên vẹn hình hải."
  • Dù đã sống 45 năm xa cách Hà Nội, linh hồn ông và bạn bè Hà Nội luôn "quẩn quanh ở Hà Nội quê nhà."

Trong 18 năm, giải thưởng đã vinh danh 17 giải thưởng lớn, khẳng định rằng có hai thứ không có giới hạn: "đề tài về Thăng Long Hà Nội và tình yêu đối với thủ đô Hà Nội."

3. Hà Nội Đương đại và Sự Tiếp nối "Phố Phái" trong Hội họa

Hà Nội ngày nay đã rộng lớn hơn, không chỉ gói gọn trong không gian ký ức của khu phố cổ, phố cũ. Điều này được thể hiện rõ nét trong hội họa đương đại.

• Họa sĩ Phạm Bình Trương:
  • Là chủ nhân của Giải thưởng Bùi Xuân Phái vì tình yêu Hà Nội năm nay (năm phát sóng chương trình).
  • Cảm xúc khi nhận giải: Ngạc nhiên, vỡ òa, xúc động, hân hoan, hạnh phúc.
  • Đi tiếp con đường "Phố phái": Ông chia sẻ rằng đó là đi tiếp về đề tài, cảm xúc và tình yêu Hà Nội. Ông chọn con đường hiện thực, tuy trông gai nhưng rất đặc biệt, và tiếp tục phong cách riêng của mình.
  • Ngôn ngữ hội họa mới: Ông cho rằng ngôn ngữ mới sẽ dành cho các bạn trẻ, những người có thể vẽ Hà Nội hoàn toàn bằng trí tưởng tượng.
  • Chất liệu mới: Ông quyết định lựa chọn nhôm, nhựa, inox – những vật liệu của đời sống công nghiệp – để thể hiện một Hà Nội vốn giàu hoài niệm. Ông giải thích "không phải là mình chọn mà chính là họ chọn mình." Màu sắc tươi của các vật liệu mới làm cho bức tranh Hà Nội trở nên sống động hơn, khác đi bảng màu truyền thống nhưng vẫn là "chính Hà Nội ngàn năm văn vật đấy nhưng mà là một góc nhìn rất là đương đại."
  • Hà Nội của ngày mai (thời đại số): Ông có thể sẽ "chui vào những góc rất là hẹp, chỉ là một con ngõ này, một ngôi nhà, một số nhà thôi" hoặc vẽ một Hà Nội mới đẹp, hay, hấp dẫn. Ông nhấn mạnh "cảm xúc chính là cái nguồn cảm hứng bất tận để dẫn lối người nghệ sĩ."

4. Tình yêu Hà Nội trong Kỷ nguyên Số và Phát triển Kinh tế - Xã hội

71 năm sau ngày giải phóng thủ đô (10/10/1954), Hà Nội đã thực sự chuyển mình thành trung tâm chính trị, kinh tế, xã hội của cả nước, nơi hội tụ tinh hoa nghìn năm văn hiến và những giá trị văn hóa tiêu biểu của thời đại. Tình yêu Hà Nội ngày nay cũng được thể hiện bằng nhiều cách mới, sáng tạo, hiện đại, giàu cảm xúc và đậm chất người Hà Nội.

• Ví dụ thực tế: Quán cà phê vỉa hè phường Hoàn Kiếm:

  • Một góc quen thuộc, nơi hương vị, ký ức và câu chuyện được lưu giữ qua từng tách cà phê.
  • Nơi đây đón những nhà sáng tạo nội dung số, những người đang kể lại câu chuyện Hà Nội theo cách riêng của thế hệ mới.
  • Chủ quán cà phê với gần 70 năm kinh nghiệm chia sẻ bí quyết "ăn thật làm thật," không sử dụng hóa chất, chỉ cà phê nguyên chất.

• Số hóa di sản và phát triển cộng đồng:

  • Từ một bát phở sáng, ly cà phê quen thuộc đến mái đình cổ kính, mọi khoảnh khắc bình dị của phố cổ đều có thể trở thành chất liệu sáng tạo.
  • Một Hà Nội thân thương nhưng luôn mới mẻ trong góc nhìn của những người trẻ.
  • Các quán xá vỉa hè không chỉ chứa đựng ký ức món ăn ngon mà còn là cả một câu chuyện lịch sử.
  • Thông qua các nền tảng thương mại và giải trí công nghệ số, mục tiêu là đưa không chỉ những giá trị hàng trăm năm qua mà còn cả không gian xanh, sạch, đẹp của một Hà Nội mới, Hà Nội phát triển đến cộng đồng cả nước và bạn bè quốc tế.

• Chương trình "Địa phương Vươn mình":

  • Ủy ban nhân dân phường Hoàn Kiếm phối hợp cùng Quỹ hỗ trợ bảo tồn di sản văn hóa Việt Nam và TikTok Việt Nam đã tổ chức một ngày livestream.
  • Sự kiện kéo dài hàng giờ đồng hồ, đi qua 11 điểm đến, thu hút hơn 400.000 lượt theo dõi trực tiếp trên kênh TikTok chính thức của phường.
  • Đây là thử nghiệm đầu tiên của chương trình "Địa phương Vươn mình" nhằm xây dựng sự hiện diện số của các phường xã trên cả nước trong kỷ nguyên mới.
  • Mục tiêu khi đưa Hoàn Kiếm lên không gian số là phản ánh chân thực và sống động những giá trị di sản (yếu tố cốt lõi), gửi niềm tin vào nhân dân khi tiếp cận truyền thống văn hóa lịch sử, và cuối cùng là tạo cơ hội phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương.

Hà Nội đã từng bước số hóa các giá trị di sản, kết nối với cộng đồng qua ba kênh: văn hóa, chính quyền, thương mại điện tử.

5. Tổng kết và Kết luận

Từ vỉa hè cà phê đến không gian số, từ ký ức phố cổ đến hành trình chuyển mình trong thời đại mới, Hà Nội vẫn giữ cho mình hơi thở riêng: dịu dàng, sáng tạo và đầy sức sống. Tình yêu Hà Nội không chỉ là cảm xúc mà còn là hành động, là cách mỗi người đang cùng nhau đưa thủ đô bước tiếp trong kỷ nguyên số.

Từ "phố phái" trầm mặc đến những con phố rực sáng ánh đèn, từ ký ức xưa đến không gian số hôm nay, Hà Nội vẫn là thành phố của những giá trị văn hóa, của tình yêu và sáng tạo, nơi quá khứ và hiện tại gặp nhau trong từng nhịp sống, từng hơi thở. Dù Hà Nội có đổi thay thế nào đi nữa, điều không đổi chính là tình yêu âm thầm mà bền bỉ trong mỗi người con của mảnh đất này.