Bão mạng - Chiêu trò dùng A.I tạo ảnh giả mạo để câu tương tác sau vụ lật tàu ở Vịnh Hạ Long | VTV24

Tóm tắt nội dung video về tin giả và thông tin sai lệch về bão lũ trên mạng xã hội

Key Concepts:

• Tin giả (Fake news)
• Thông tin sai lệch (Misinformation)
• Câu view (Clickbait)
• AI tạo sinh (Generative AI)
• Dự báo thời tiết không chính thống
• Tâm lý chủ quan
• Trách nhiệm thông tin
• Chế tài xử phạt tin giả

1. Thực trạng tiếp nhận thông tin về bão lũ trên mạng xã hội

• Nhu cầu thông tin lớn: Mạng xã hội trở thành nguồn tìm kiếm thông tin nhanh chóng, đặc biệt về các vấn đề như thiên tai bão lũ.
• Livestream dự báo bão: Các phiên livestream trên TikTok sử dụng ứng dụng dự báo thời tiết miễn phí của nước ngoài để đưa ra dự báo, thu hút hàng nghìn người xem.
• Hạn chế của thông tin trên livestream:
  • Bản đồ ứng dụng không cập nhật địa giới hành chính mới.
  • Thiếu hình ảnh chân thực như trên bản tin truyền hình.
• Ưu điểm của livestream: Khả năng tương tác trực tiếp, người xem có thể đặt câu hỏi và được trả lời. Ví dụ: "Quê tôi ở đây có bão vào không?", "Nhà tôi ở kia thì chúng tôi phải làm gì?".
• Cảnh báo từ Cục Khí tượng thủy văn: Ứng dụng thời tiết nước ngoài chỉ cung cấp chất liệu thô, không phù hợp với điều kiện địa phương Việt Nam, do đó thông tin không đáng tin cậy.

2. Mục đích và động cơ lan truyền thông tin sai lệch

• Động cơ của người livestream: Có thể không xuất phát từ mục đích xấu, nhưng một số tài khoản lợi dụng để tăng tương tác, bán hàng (ví dụ: bán khóa học online).
• Nhận thức của người xem: Người xem có thể phân biệt được thông tin nào nên tin, thông tin nào chỉ để tham khảo. "Mình xem thì mình kiểu biết được thôi, còn mình không nên tin vào cái đấy. Những cái đấy thì sẽ kiểu mình sẽ xem trên kênh truyền thống."
• Lợi dụng mùa mưa bão: Một số người lợi dụng để kiếm tiền (donate), tăng tương tác để kinh doanh.
• Nguy cơ từ thông tin không chuẩn xác: Gây ảnh hưởng lớn đến việc phòng tránh bão thật, đặc biệt khi người không có chuyên môn đưa ra dự báo. "Người ta cứ bảo là lượng này lượng mưa như này như này nhưng mà thực chất là đến người chuyên gia còn chưa chắc đã nói chuẩn được chưa nói đến những người không phải chuyên gia."
• Tác động tiêu cực và tích cực:
  • Tích cực: Mạng xã hội thông báo nhanh về đường đi của bão.
  • Tiêu cực: Thông tin sai lệch ảnh hưởng đến giới trẻ, gây chủ quan và ảnh hưởng đến kế hoạch công việc.

3. Nguy cơ từ "content" chống bão độc lạ và hình ảnh dàn dựng

• "Content" chống bão độc lạ: Chia sẻ hình ảnh chống bão kỳ lạ trên mạng xã hội, thường chỉ là trò đùa (content) nhưng có thể tạo ra tâm lý chủ quan nguy hiểm.
• Câu view trên nỗi đau: Một số người tìm cách câu view bất chấp, tăng tương tác trên nỗi đau của người khác.
• Ví dụ về hình ảnh dàn dựng: Bức ảnh gia đình ba người trôi lênh đênh giữa biển nước với chậu nhựa, hóa ra là do YouTuber dàn dựng.
• Sử dụng AI tạo sinh: Tạo ra hình ảnh chân thực, thậm chí hư cấu tình tiết trong các vụ tai nạn (ví dụ: tai nạn chìm tàu ở Hạ Long) để câu tương tác.
• Lạm dụng hình ảnh cá nhân: Lấy ảnh gia đình đi du lịch, chỉnh sửa thành đen trắng và đăng tải với nội dung sai sự thật về tai nạn.
• Hậu quả: Lan truyền tin giả, xoáy sâu vào nỗi đau gia đình nạn nhân, gây hoang mang dư luận, hiểu sai về năng lực cứu nạn cứu hộ.

4. Tác động của tin giả đến hoạt động kinh doanh và xã hội

• Ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh: Người kinh doanh cảm thấy bối rối trước nhiều thông tin câu view, mạo nhận, tin giả, ảnh hưởng đến việc đưa ra phương án ứng phó với thời tiết xấu.
• AI tạo sinh là vấn đề: Cho phép sản xuất hàng loạt thông tin, hình ảnh, video giả mạo.
• Thời đại siêu thực: Tạo ra nội dung không khác gì thiết bị thực ghi hình lại, gây khó khăn trong việc kiểm chứng.
• Mất thời gian kiểm định: Cơ quan chức năng mất nhiều thời gian xác minh thông tin đúng sai.
• Nguy cơ trục lợi và lừa đảo: Tin giả về tai nạn có thể bị trục lợi từ thiện, dẫn dụ vào bẫy lừa đảo.
• Tác động tiêu cực đến xã hội: Gây hoang mang, đình trệ hoạt động, lãng phí thời gian, tiền bạc.

5. Chế tài xử phạt và lời khuyên từ chuyên gia

• Mức phạt hiện tại: Phổ biến từ 5 đến 10 triệu đồng cho hành vi đưa tin giả, chưa đủ sức răn đe.
• Đánh giá của luật sư: Chế tài xử phạt còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe.
• Lời khuyên từ chuyên gia khí tượng:
  • Dự báo thời tiết là công việc chuyên môn sâu.
  • Thông tin phải dựa trên kiến thức, dữ liệu đầu vào, hệ thống tính toán.
  • Thông tin từ nguồn không chính thống có độ tin cậy thấp, sai lệch nghiêm trọng.
  • Thông tin sai lệch có thể dẫn đến chủ quan, lơ là phòng tránh hoặc gây hoang mang, đảo lộn cuộc sống.
  • Lời khuyên: Tiếp nhận thông tin từ các đơn vị chính thống và chia sẻ cho cộng đồng.

6. Kết luận

Video nhấn mạnh sự tràn lan của tin giả và thông tin sai lệch về bão lũ trên mạng xã hội, đặc biệt là trên các nền tảng như TikTok và Facebook. Việc sử dụng AI tạo sinh để tạo ra nội dung giả mạo ngày càng trở nên tinh vi, gây khó khăn cho việc kiểm chứng và có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, từ gây hoang mang dư luận đến ảnh hưởng đến công tác phòng chống thiên tai. Video kêu gọi người dân cần cẩn trọng trong việc tiếp nhận thông tin, chỉ tin vào các nguồn chính thống và lên án những hành vi câu view, trục lợi trên nỗi đau của người khác. Đồng thời, cần có những chế tài xử phạt mạnh mẽ hơn để răn đe những đối tượng cố tình lan truyền tin giả.